The Burgher and the Whore: Prostitution in Early Modern Amsterdam (45 page)

1. Het Amsterdamsch Hoerdom
   , 92-3.
   

2. R
   udolf M. Dekker,
   Oproeren in Holland gezien door tijdgenoten: Ooggetuigeverslagen van oproeren in de provincie Holland ten tijde van de Republiek (
   1690
   -
   1750
   )
   (Assen, 1979), 64 and 88. See also van de Pol,‘Hoeveel soorten volk?’
   

3. The contrasting image can be found for example in Braunius,‘Het leven van de zeventiende-eeuwse zeeman’, 11-22 and van Gelder, ‘Het Oost- Indisch avontuur’, passim.
   

4. Jonas Hanway,
   Letters Written Occasionally on the Customs of Foreign Nations in Regard to Harlots
   , 9.
   

5. De Oprechte Santvoorder Speelwagen
   (Amsterdam, n.d.).
   

6. As we learn, for example, from recollections of the red-light district in
   R
   otterdam by a police superintendent, ‘Polder-herinneringen van een oud-politiepostcommandant in de Zandstraatbuurt’, a series of articles under the general heading ‘Onder de menschen’,
   Nieuwe Rotterdamsche Courant
   , Mar.-Apr. 1933.
   

84. 5061-318 f. 90vo, 6 June 1668.

85. 5061-396 f. 69, 12 Aug. 1737.

86. Braunius, ‘Het leven’,
passim
; Paasman,
Wie wil d’r mee
, 70; for illiteracy among seamen see Simon Hart,
Geschrift en getal: Een keuze uit de demografisch-, sociaal- en economisch-historische studiën, op grond van Zaanse en Amsterdamse archivalia,
1600-1800
(Dordrecht, 1976), 204.

87. 5061-340 f. 61, 30 Mar. 1694; 5061-310 f. 210vo, 26 June 1655; 5061-321 f.

33, 1 June 1673. Further examples in
R
oodenburg,
Onder censuur
, 284.

88. Sølvi Sogner, ‘Young in Europe Around 1700: Norwegian Sailors and

Servant-Girls Seeking Employment in Amsterdam’, in
Mesurer et com- prendre: Mélanges offerts à Jacques Dupâquier
(Paris, 1993), 515-32, at 7 and 26.

89. 5061-309 f. 1, 23 Aug. 1651.

90. 5061-212 f. 234vo, 17 May 1659.

91. 5061-311 f. 139, 17 Mar. 1656.

92. 5061-317 f. 63, 22 July 1666; 5061-315 f. 152vo, 28 Aug. 1663.

93. 5061-407 f. 90vo, 28 June 1747.

chapter 7

1. Leo Noordegraaf,
   Hollands Welvaren? Levensstandaard in Holland
   1450
   -
   1650
   

   (Bergen, 1985).
   

2. Nusteling,
   Welvaart
   , 252-4.
   

3. On this form of taxation, the so-called
   Liberaale Gift
   (the generous gift), its statistics and its interpretation see Levie and Zantkuyl,
   Wonen in Amsterdam
   , 31; Nusteling,
   Welvaart
   , 171; Jan Luiten van Zanden, ‘De economie van Holland 1650-1805’,
   Bijdragen en Mededelingen der Geschiedenis der Nederlanden
   , 102, 4 (1987), 562-609, at 568; I. J. van Manen and K.Vermeulen,‘Het lagere volk van Amsterdam in de strijd tussen patriotten en oranjegezinden, 1780- 1800’,
   Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis
   , 6 (1980), 331-46, at 341-3; Diederiks,
   Stad in verval
   , 337.
   

4. Bruijns,
   Zeevarenden
   , 175; I. H. van Eeghen, ‘Van gasthuis tot academisch ziekenhuis’, in D. de Moulin
   et al
   . (eds.),
   Vier eeuwen Amsterdams Binnengasthuis: Drie bijdragen over de geschiedenis van een gasthuis
   (Wormer, 1981), 47-104, at 78; Nusteling,
   Welvaart
   , 156.
   

5. See Olwen Hufton,
   The Poor of Eighteenth-Century France
   1750
   -
   1789
   

   (Oxford, 1974), 69-127.
   

6. Carlo, Cippola,
   Before the Industrial Revolution: European Society and Economy,
   

   1000
   -
   1700
   (London, 1981).
   

7. Het Amsterdamsch Hoerdom
   , 95 and 58-9.
   

8. Van de Pol,‘Jacob Campo Weyerman’.
   

9. 5061-311 f. 59vo, 9 Feb. 1656.

10. 5061-405 f. 140, 3 Sept. 1744.

11. 5061-377 f. 15, 14 Feb. 1719; 5061-363 f. 80, 11 March 1711.

12. 5061-342 f. 85vo, 15 Sept. 1695.

1. Van Slobbe,
   Bijdrage
   , 122. Since prostitution became legal in 2000, this age- old arrangement has ended, as the new law requires the prostitute to be either the sole tenant, paying a fixed rent, or a formal employee of the brothel-keeper.
   

2. Het Amsterdamsch Hoerdom
   , 258. 15. 5061-324 f. 56, 17 Mar. 1678. 16. 5061-401 f. 205vo, 11 Apr. 1741.
   

17.
Het Amsterdamsch Hoerdom
, 86-87. 18. 5061-310 f. 154, 11 Mar. 1655.

19. 5061-349 f. 152vo, 3 Aug. 1700.

20. Examples include Beate Schuster,‘Frauenhandel und Frauenhäuser im 15. und 16. Jahrhundert’,
Vierteljahrschrift für Sozial- und Wirtschaftgeschichte
, 78,

2 (1991), 172-89; Karen Peters,‘Een schandelijk boek: Klaasje Zevenster en opvattingen over prostitutie in de negentiende eeuw’,
Jaarboek voor Vrouwengeschiedenis
, 11 (1990), 27-54, at 36-7 (the Netherlands in the 19th cent.); Lucie van Mens,
Prostitutie in bedrijf: Organisatie, management en
‌

arbeidsverhoudingen in seksclubs en privéhuizen
(
R
otterdam, 1992), 14-15 and

106-10 (the Netherlands in the late 20th cent.).

21. 5061-406 f. 202, 22 Aug. 1746.

1. Hart,
   Geschrift en getal
   , 130-2 and 178-9.
   

2. Van de Pol,‘Beeld’, 116.
   

24. 5061-396 f. 61, 6 Aug. 1737.

25. 5061-402 f. 159vo, 13 Feb. 1742. See also van de Pol,
Amsterdams hoerdom
, 264-5. 26. 5061-312 f. 67, 2 May 1658; A
R
A Hof van Holland 5474-13, 2 Oct. 1760,

and 5061-339 f. 254, 19 Feb. 1694.

27. 5061-369 f. 210vo, 5 June 1714.

28. 5061-379 f. 181, 25 June 1721.

29. 5061-340 f. 63vo, 1 Apr. 1694.

1. Het Amsterdamsch Hoerdom
   , 252-3;
   Boereverhaal
   , 20.
   

2. D’Openhertige Juffrouw
   , i. 172; translation taken from
   The London Jilt
   , 98.
   

3. De Amsteldamsche speelhuizen
   , Part I (probably Amsterdam, 1793), p. 11.
   

33. A
R
A, H.vH. 5531-17, 9 Jan. 1786.

34.
Het Amsterdamsch Hoerdom
, 257.

35. 5061-337 f. 167vo, 19 Jan. 1692.

36. 5061-398 f. 52vo, 12 Jan. 1739.

37. 5061-339 f. 254, 18 Feb. 1694.

38. 5061-390 f. 141vo, 9 Feb. 1733.

39. 5061-389 f. 148, 5 Oct. 1731.

1. This is based on 18th-cent. estate inventories from the city of Delft. Thera Wijsenbeek-Olthuis,
   Achter de gevels van Delft: Bezit en bestaan van rijk en arm in een periode van achteruitgang (
   1700
   -
   1800
   )
   (Hilversum, 1987), 282 and 294.
   

2. D’Openhertige Juffrouw
   , i. 172; the translation from the
   The London Jilt
   , 98. 42. 5061-403 f 228, 19 Nov. 1742.
   

43. Wijsenbeek-Olthuis,
Achter de gevels
, 281-93; B. M. du Mortier, ‘Tweedehandskleding in de zeventiende eeuw’,
Textielhistorische Bijdragen
, 31 (1991), 39-59, at 41-2.

44. 5061-316 f. 141, 15 Oct. 1664; 5061-365 f. 75vo, 12 July 1712.

45. 5061-331 f. 110, 19 Apr. 1687; 5061-386 f. 30vo, 29 Dec. 1727.

1. For examples see Dekker,‘Handswerkslieden’, 122-8 and Dekker and van de Pol,
   The Tradition
   .
   

2. Het Amsterdamsch Hoerdom
   , 32;
   De Ongelukkige Levensbeschryving
   , 37-9.
   

3. J. W. Bosch, ‘
   R
   echtshistorische aanteekeningen betreffende de over- eenkomst tot het huren van dienstpersoneel’ I,
   Themis
   , 92 (1931), 355-418, 412 and II,
   Themis
   , 93 (1932), 23-92, at 81-2; Irene Groeneweg, ‘Enkele aspecten van mode en kleedgedrag in Nederland naar aanleiding van de
   

   brieven van de familie Van Hogendorp uit de late achttiende eeuw’,
   

   Textielhistorische Bijdragen
   , 31 (1991), 60-98, at 68.
   

4. Böse,
   Had de mensch
   , 17-24.
   

5. D’Openhertige Juffrouw
   , i. 172-3,
   The London Jilt
   , 98. Billingsgate was and is the site of the London fishmarket.
   

6. Mandeville,
   Fable of the Bees
   , 96 (see App. 1).
   

7. Desjobert,‘Voyage’, 18. See also
   R
   oodenburg,
   The Eloquence of the Body
   .
   

8. This is a metaphor frequently found in the prints and captions in Johannes
   

and Caspaares Luiken,
Het menselyk bedryf, vertoond in
100
verbeeldingen van ambachten
(Amsterdam, 1694). See also Böse,
Had de mensch
, 22.

54. 5061-370 f. 67, 14 July 1714.

1. Evenhuis,
   Ook dat was Amsterdam
   , ii. 140-1.
   

2. Het Amsterdamsch Hoerdom
   , 48-52;
   D’Openhertige Juffrouw
   (i. 136-41 and ii. 89-90) is particularly detailed on the subject of cosmetics. See also
   The London Jilt
   , 86-8 and 155-6, although here the addresses are omitted and a translation of
   Antonet worteltjes
   (Antoinette roots) has not been attempted.
   

3. Bosch,‘
   R
   echtshistorische aanteekeningen’, ii. 82.
   

4. Shaw,
   Letters to a Nobleman
   , 43-4.
   

5. Du Mortier,‘Tweedehandskleding’, 46.
   

6. Van de Pol and Kuijpers,‘Poor Women’s Migration’, 54 61. 5061-374 f. 97vo, 14 Sept. 1716.
   

62.
Het Amsterdamsch Hoerdom
, 110-14. 63. 5061-312 f. 120vo, 29 Aug. 1658.

64. Information from
Het Amsterdamsch Hoerdom
, 115, confirmed by archival sources, e.g. 5061-312 f. 120vo, 29 Aug. 1658.

65. 5061-341 f. 106, 19 Nov. 1694; 5061-350 f. 134, 9 June 1701.

66. 5061-329 f. 36, 14 Sept. 1684.

67. 5061-379 f. 13vo, 10 Sept. 1720.

68. Groeneweg,‘Enkele aspecten’, 74. 69. 5061-337 f. 38, 19 June 1691.

1. On the history of everyday and lower-class attire, see Daniel
   R
   oche,
   The Culture of Clothing: Dress and Fashion in the Ancien Regime
   (Cambridge,
   

   2004) and the wonderful book by John Styles entitled
   The Dress of the People: Everyday Fashion in Eighteenth-Century England
   (New Haven and London, 2007).
   

2. Pottle,
   Boswell in Holland
   , 255. Further examples can be found in
   Boereverhaal
   , 13 and in J. Beckman,‘Dagboek van zijn reis door Nederland in 1762: Medegedeeld door G.W. Kernkamp’, in
   Bijdragen en Mededeelingen Historisch Genootschap
   , 33 (Utrecht 1912), 332.
   

3. Von Wohlzogen Kühr,
   De Nederlandsche vrouw
   , ii. 152.
   

4. Desjobert,‘Voyage’, 18.
   

74. 5061-386 f. 199vo, 7 Oct. 1728.

1. Simon de Vries,
   Zeven Duivelen: Regerende en vervoerende de hedendaagsche dienstmaagden
   (Amsterdam, 1682), 32.
   

   76. 5061-333 f. 190, 21 June 1688.
   ‌
   

   1. Van de Pol, ‘Beeld en werkelijkheid’, 122-3,Van Strien,
      British Travellers
      ,
      

      96.
      

   2. Huygens,
      Journaal I
      , 2 May 1692;
      R
      aptschinsky,‘
      R
      ussische reizigers’, 164.
      

   3. See e.g. the illustration in
      R
      oos,
      Den Amsteldamsen Diogenes
      , 165.
      

   4. Mandeville,
      Fable of the Bees
      , 97 (see App. 1).
      

   5. Boereverhaal
      , 12.
      

   6. Het Amsterdamsch Hoerdom
      , 21 and
      D’Openhertige Juffrouw,
      ii. 28-9, as ren- dered in
      The London Jilt
      , 119. The reference in
      The London Jilt
      is not to Germans as such but to men in general, who ‘all have something of the Nature of Germans’. Both Dutch works use the depreciatory
      moffen
      (usually translated as ‘Krauts’) for Germans.
      

   7. Merkwaardige en zonderlinge Levensgevallen van Anna Smitshuizen, gewezene minnares van den thans gevangen zittende J.B.F. van Gog:Vervat in samenspraken
      (Alkmaar, 1776).
      

   8. Cited in Böse,
      Had de mensch
      , 119.
      

   9. GA (City Archives) Utrecht, Notaris M. van Lobbrecht, U123aOO2, akte 150, includes an example from 1697; Keunen,‘Ongaarne beticht’, 419, gives an example from 1830.
      

   10. Cited in
       R
       . Murris,
       La Hollande et les Hollandais aux XVIIème et XVIIIème siècles, vus par les Français
       (Paris, 1925), 101.
       

87. See e.g. 5061-346 f. 213, 3 Sept. 1698; 5061-35 f. 232vo, 18 Oct. 1703.

88. 5061-400 f. 255, 13 Oct. 1740.

89. 5061-403 f. 92vo, 13 Aug. 1742.

90. 5061-313 f. 190, 8 Apr. 1661.

91. Bloch,
Die Prostitution
, ii. p. 395. 92. e.g. 5061-385 f. 74vo, 15 Jan. 1727. 93. 5061-362 f. 149, 25 Nov. 1710.

94. 5061-398 f. 149, 13 Mar. 1739, and 5061-398 final quire, unnumbered, 15

May 1739.

95. 5061-402 f. 15, 5 July 1741.

96. 5061-384 f. 80, 5 Dec. 1725.

97. 5061-360 f. 171, 7 Dec. 1709.

98. 5061-360 f. 197vo, 14 Dec. 1709; 5061-406 f. 184vo, 6 July 1746.

99.
5061-400
f.
42
, March
1740;
5061-339 f. 85, 4 Aug. 1693.

100.
5061-400
f.
42
,
11
March
1740
; 5061-401 f. 212, 22 Apr. 1741.

101. 5061-339 f. 131vo, 20 Oct. 1693.